Een zomerse woensdagmorgen om halftien. Een paar fietsen op het gras buiten voor de kerk in Huizinge. Binnen in het koor zitten enkele mensen stil in een halfronde kring. De groep kijkt uit op een grote vaas zomerbloemen vol heldere, warme kleuren. Grote blauwe phloxen, zonnehoed en licht oranje spirea, in een ruime vaas, met genoeg water.

Daarrond is het wachten, rust, aanwezig zijn. Al is stilte het doel, dat lukt niet meteen. Een vlinder is mee binnen gefladderd. Oei, dit diertje overleeft een verblijf in een kerk niet. Pogingen om het te vangen en naar buiten te loodsen mislukken. De drukte buiten laten, het is makkelijker gezegd dan gedaan.

De paaskaars wordt aangestoken. Een lied weerklinkt. Een vraag om rust in de ziel, hier in deze ruimte. Het lied klinkt steeds opnieuw, zacht, duidelijk, helder. Alsof de aanwezigen weten dat er een antwoord is op de vraag. Dat er rust en stilte komt, al lang was, al is, altijd.

Een poëtische tekst wordt voorgelezen, diepe wijsheid die van ver komt. Dan klinkt de gong driemaal. Een uitnodiging om helemaal stil te zitten. Rug recht, ogen dicht, voeten op de grond, gedachten laten komen en gaan, vragen en zorgen laten verdwijnen in de stilte, buiten en binnen. Alleen nog in- en uitademen, gedurende vijftien minuten, tot de gong weer klinkt.

Ogen dicht, dat wil wel, maar lukt niet helemaal, niet de hele tijd. Toch maar een oogopslag in de ruimte, even kijken. Op de bloemen blinkt iets. Heel stil, net als wij allemaal, zit de vlinder rustig op een bloem. Een dagpauwoog op een bloem. Harmonie in volmaakte rust. Mooie oogvlekken en bijna rode vleugels, kleuren die opgaan in de bloemen, lange voelsprieten. De dagpauwoog beweegt niet. De vlinder mediteert mee. Allemaal levende wezens in een stille ruimte.

Mediteren is hard werk. De geest schoon maken. Stipt het tijdschema volgen. Gedachten welkom heten en de deur wijzen. Niet simpel, emoties verwijderen of desnoods onderdrukken, wegsturen. Regels, orde, bewust zijn, aandacht om uit te komen bij alleen nog de adem, in en uit.

De gong klinkt weer. Een dankwoord en een kaarsje als afsluiting. Een zachtzinnig vredeslied, vele malen herhaald. Einde van een bijna stilzwijgende ontmoeting van vrouwen en mannen, elk op een stoel. Met een vlinder op een bloem. Hij of zij fladdert weg. Wij gaan de drukte buiten tegemoet.

Als ik met de fiets wegrij door het stille dorp  langs de velden voel ik me vrolijk. Ik zie de huizen, de velden, de vogels. Zo mooi zag ik het niet toen ik de kerk binnen ging. Er hangt een vrede over de huizen in Huizinge.

En de dagpauwoog? Zo ’n mooi diertje. Haalt hij het wel, vindt hij de weg terug naar het vrije leven buiten? Daar is de drukte weer, de vragen, de zorgen.

Karel van Hoestenberghe 

Samen Eten!

Onlangs is het al eens afgekondigd in de kerk. Dat ging als volgt:

U kunt als u dat wilt samen eten in op ’t Houkje te Middelstum. Het idee hiertoe was van Rommie Hoopman. Ze was destijds diaken in Huizinge. Er wordt nog altijd gekookt door gemeenteleden uit Huizinge en Middelstum. Er is bij elke maaltijd keuze uit twee menu’s. En er is een toetje.

Aanvang: 18:00 uur.

In september gaan we weer beginnen.
De kosten zijn dan € 5,00. U bent van harte welkom om eens aan te sluiten.
Daarom treft u hieronder de data aan wanneer er gezamenlijk wordt gegeten.
Om alvast te noteren in de agenda!!
• woensdag 21 september 2022
• woensdag 23 november 2022
• woensdag 25 januari 2023
• woensdag 22 maart 2023
• woensdag 31 mei 2023

Huizingers aan de wandel

Nu we toch met data bezig zijn:

Hieronder staat genoteerd wanneer de Huizingers aan de Wandel gaan:
woensdag 27 juli 2022, 8:45 uur 
woensdag 31 augustus 2022, 8:45 uur 
woensdag 28 september 2022, 8:45 uur
woensdag 26 oktober 2022, 8:45 uur    
devries.steenstra@gmail.com
liesdevoogd@gmail.com

De 36^e editie van Open Monumentendag vindt plaats in het weekend van 10 en 11 september 2022 met als thema: Duurzaamheid.

Tijdens dit weekend openen duizenden monumenten in heel Nederland in het tweede weekend van september gratis hun deuren voor publiek. Open Monumentendag wordt georganiseerd door Nederland Monumentenland in samenwerking met lokale comités door het hele land. Met dit evenement willen zij gezamenlijk de aandacht voor de monumenten vergroten door dit bijzondere Nederlands cultureel erfgoed toegankelijk te maken en het daarmee te behouden voor een breed publiek.

De kerk van Huizinge is altijd alle dagen in het jaar open. Dus ook in het Open Monumentenweekend.

Speciaal dat weekend organiseren we een boekenmarkt. (Heeft u boeken in uw boekenkast staan die u wel wilt schenken voor deze markt, leg ze dan apart en breng ze woensdag 7 september naar de kerk.)

Er zal op de monumentendagen een collectebus staan waar men 1 euro per boek kan deponeren.

De commissie winteractiviteiten organiseert op zondagmiddag 18 september 2022 om 14.30 uur als zomeractiviteit  een excursie op de kerkboerderij van de familie Westing naast onze Johannes de Doperkerk.

De kerkboerderij maakt deel uit van het bezit van de Johannes de Dopergemeente en is een wezenlijk onderdeel van de financiële huishouding van onze kerkgemeente en het leek ons als commissie winteractiviteiten goed om door middel van deze excursie  een en ander wat meer onder uw aandacht te brengen.

Het programma ziet er als volgt uit:

• Opening door Grietje Schanssema.
• Lezing over het ontstaan en de geschiedenis van de kerkboerderij / weem door Betty van der Molen.
• Korte introductie door Arent Westing over het bedrijf, gevolgd door een rondleiding door de bedrijfsgebouwen van de boerderij.
• Gelegenheid voor koffie en thee.
• Bezichtiging van een perceel grond naast de boerderij waar Jacob van Wolde en Arent wilde plantenzaden en bloemenweidemengsels verbouwen voor de Cruydt-Hoeck. Jacob zal ons ter plekke hierover informeren.
• De excursie is om ongeveer 16.30 uur afgelopen omdat dan de koeien van de familie Westing gemolken moeten worden.

De commissie winteractiviteiten beveelt deze middag van harte bij u aan.
U kunt zich, bij voorkeur per mail, voor 14 september a.s. opgeven bij Betty van der Molen: bvandermolen2017@gmail.com

De voorbereidingsgroep:

Gera van der Hoek
Betty van der Molen
Jan Willem Kapper

De kroning van de maagd Maria.

Dit schilderij is het laatste van de 10 die Michael Reynolds gewijd heeft aan de glorieuze mysteriën. Of hij dit schilderij ook als laatste ervan gemaakt heeft, dat weet ik niet, maar duidelijk is dat dit schilderij in nauw verband staat met het negende in de serie, de ten hemel opneming van de maagd Maria.  Zo zien wij centraal in beide de Heilige Geest in de vorm van een duif. Ook zien wij in beide schilderijen hetzelfde kleed, het kleed waarop Maria knielt of ligt. Het tiende is de voortzetting van het negende.

Dat kleed en de figuren daaromheen intrigeren mij. Anders dan op de twee schilderijen over de hemelvaart klampen deze figuren zich niet vast aan dat kleed, maar leggen er de vlakke handen op. Het lijkt wel of zij zo de plooien – die onwillekeurig ontstaan als een kleed wordt uitgespreid – zojuist hebben gladgestreken. Het uitspreiden van een kleed is een daad van verering en respect voor diegene die daarna dat kleed zal betreden. Denk aan wat verteld wordt over de kleden waarop Jezus naar Jeruzalem reed. De plooien eruit strijken is dubbel op: dat gebaar getuigt van het hoogste respect.

Centraal in de afbeelding is de kroning van Maria door haar eigen kind.  Maria is, net als in de vorige schilderijen, in het zwart gekleed, gebogen en de ogen neergeslagen. Bovendien: hier knielt zij. Wat je verwacht in afbeeldingen van kroningen is dat inderdaad de te kronen persoon knielt zoals hier, en de kronende figuur staat. Hiermee wordt het verschil in statuur tussen deze twee uitgebeeld. Je verwacht dus dat Jezus zou staan, maar dat doet hij niet: hij blijft zitten. Het tafereel krijgt daarmee iets gewoons, alsof het niet zo ter zake doet.  En dat klopt ook wel: kijk maar naar de taal van de handen. De linkerhand van Jezus zoekt de hand van zijn moeder en die trekt haar hand niet terug. Jezus kijkt ook niet naar de kroon in zijn rechterhand, maar naar de hand van zijn moeder. Hij zoekt haar, hij wil opnieuw contact met haar maken. De kroning, het eerbetoon, dat komt op de tweede plaats.

Zoals ik al eerder schreef is niet Jezus, maar Maria de hoofdpersoon in de tien schilderijen van Reynolds. Zij, gebogen, in het zwart gekleed en met haar naar binnen gekeerde blik, zij is de stille kracht achter de figuur van Jezus. Zij droeg hem de wereld in, gaf hem weg en deed afstand van hem, zodat hij de ruimte kreeg om te worden de mens naar wie God verlangde. Wat Jezus haar geeft is de kroon op haar werk. Loslaten is voor een mens moeilijker dan verwerven. Hoewel het herstel van de relatie tussen moeder en kind denk ik het belangrijkste is, denkt Reynolds zeker niet licht over het eerbetoon en de erkenning van het leed dat spreekt uit het toekennen van die kroon. De herinnering aan het leed wordt opgeroepen door het kruis dat de rugleuning vormt van de zetel waarop Jezus zit.  De eerbied blijkt uit de manier waarop hij die kroon heeft afgebeeld. Pas als je hem van dichtbij bekijkt zie het: de kroon is niet vlak op het doek geschilderd, maar boven op het doek, hij heeft reliëf. Het is geen afbeelding van een kroon, maar een echte! Dit is uniek: nergens anders bij mijn weten heeft Reynolds dat gedaan.

De aard van de schilderstijl die Reynolds koos voor de serie brengt met zich mee dat de toeschouwer buitenstaander blijft. De afgebeelde personen zijn bezig met de gebeurtenissen binnen het schilderij, zij richten zich niet tot de toeschouwer. Er zijn twee uitzonderingen: in het schilderij van de opstanding kijkt Jezus de toeschouwer aan en zegent hem of haar. En in dit laatste schilderij: daar zien wij rechts onder een van de talrijke gebochelde toeschouwers niet kijken naar Jezus of Maria, maar naar ons, toeschouwers. Zou dat, naar goede middeleeuwse gewoonte, niet Reynolds zelf kunnen zijn? En wat zeggen dan zijn handen? “Ik ben schilder, geen kunstenaar! Als het klaar is, dan ben ik ervan af!”

Ten slotte. Alle tien de schilderijen die Reynolds aan de glorieuze mysteriën gewijd heeft vind ik mooi en ook intrigerend, vooral om wat al die gebochelde figuurtjes doen, waarom ze er zijn. Maar de kroning van Maria ontroert me. Omdat het een verbeelding is van een diep verlangen dat in mij leeft. Dat God uiteindelijk dan toch het leed erkent dat wij mensen elkaar en onze wereld aandoen.

Egbert Smit.

‘Toen van Johannes’

In Huizinge, ligt een kavel van de kerk, bij het kadaster beter bekend onder kavel G446.

Dit perceeltje, dat Martje Star een paar jaar heeft gehuurd, zal worden voorzien van bloemenzaad door Huizinger hovenier Jacob van Wolde, zodat er een leuke permanente bloemenweide ontstaat.

Toentertijd had Martje een bord op de kavel gezet met daarop de naam: Landje van Martje.

Inmiddels is de huur opgezegd en daarom heeft de kerkenraad een ‘prijsvraag’ uitgeschreven zodat een ieder die dat wilde een naam in kon dienen.

In de kerkenraadsvergadering van afgelopen woensdag heeft de kerkenraad na rijp beraad en het tellen van de stemmen een naam gekozen: ‘Toen van Johannes’ is het geworden.

Maria Hemelvaart ?

Je zult als rechtgeaarde protestant maar een stukje moeten schrijven over Maria’s hemelvaart. Maar ja, we zouden over die hele serie schilderijen in onze kerk wat zeggen, over de vijf ‘joyous mysteries’, waar Maria heel duidelijk in voorkomt (de vrouw in het zwart, met een ‘bedekt’ hoofd; bij de twaalfjarige Jezus in de tempel zie haar net binnenkomen), en over de vijf ‘glorious mysteries’ (waar ze op drie van de vijf voorkomt; heel grappig op Pinksteren staat ze daar in de kring van de discipelen, en op de laatste twee is zij de hoofdpersoon).

Om te beginnen is er iets wonderlijks met die ‘assumption of the virgin’. Die uitdrukking wordt vaak vertaald met de ‘hemelvaart van de maagd’, maar vreemd genoeg is het een ander woord dan bij de ‘hemelvaart’ van Jezus. Daar vind je het woord ‘ascension’, en dat betekent echt zoiets als ‘omhooggaan’, en zo is het dan ook door Michael Reynolds uitgebeeld. Maar ‘assumption’ betekent in de eerste plaats iets als ‘aanname’ (zelfs ‘veronderstelling’), vandaar Maria’s aanname in de hemel, zij is eerst met haar ziel, maar vervolgens ook met haar lichaam in de hemel aangenomen. Op het schilderij van Reynolds lijkt het wel of haar lichaam in een prachtig goudbrokaat kleed wordt ingepakt, waar ze dan in de hemel uitgepakt wordt, waarna ze wordt gekroond.

Met de wat je gerust de ‘vergoddelijking’ van Maria kunt noemen is het een tamelijk lang verhaal. Bij het concilie van Efeze (431) krijgt Maria de titel ‘Moeder Gods’. En daarna komt de Mariaverering pas echt op gang. Vanaf de zesde eeuw verschijnen er theologische geschriften die zich met de ‘Mariologie’ bezighouden. Onder invloed van allerlei apocriefe teksten en volkslegenden wordt vanaf de achtste eeuw de term ‘tenhemelopneming’ voor Maria gebruikt. Maar pas in de negentiende eeuw dringt men er binnen de (Rooms) Katholieke kerk op aan dit ook in een dogma vast te leggen. En dat is gebeurd (in 1950!) onder paus Pius XII, waarbij is vastgelegd ‘dat de onbevlekte moeder Gods, altijd maagd Maria, na het voltooien van haar aardse levensbaan, met lichaam en ziel tot de hemel is opgenomen’. Het in de volksmond gebruikte ‘Maria hemelvaart’ is dan ook niet juist, omdat Maria niet zelf ten hemel steeg, maar door God in de hemel werd opgenomen. In de Oudkatholieke kerk en in de Oosterse (de Orthodoxe) kerken heet dit feest de ‘Ontslapenis van de Moeder Gods’, en daar kennen ze geen dogma van de ‘tenhemelopneming’.

Nog een kleine nabeschouwing. ‘Moeder Gods’, wij hebben bij zo’n term misschien wel de neiging onze schouders op te halen. Maar wat lezen we in Lukas 1, als Maria, nadat ze zwanger is geworden, naar Judea reist? Ze komt in het huis bij Zacharias, en dan zegt Elisabeth ‘met een luide stem’: ‘Gezegend ben jij onder de vrouwen en gezegend is de vrucht van je schoot. En waaraan heb ik dit te danken, dat de moeder van mijn Heer tot mij komt?’ Voor haar is Maria ‘de moeder van mijn Heer’. Dat is in de katholieke traditie wel wat uit de hand gelopen, maar ook voor deze protestant blijft er stof tot nadenken.

Andries Visser

column Karel van Hoestenberghe

De lente dient zich voorzichtig aan in maart. Tijd om eenjarigen te zaaien in bakjes in de kas. Om ze in mei uit te planten. De hele zomer en lang daarna zullen ze groeien en bloeien, die plantjes met een veelbelovende naam, cosmos of cosmea. Ze kiemen snel en kleuren dan in groepjes onze tuin, ook boerenhoven in de buurt. Sommige akkers zijn omzoomd met partijen cosmos, een feest van rood en blauw en wit. Het woord cosmos staat voor schoonheid zoals in cosmetica.

Maar het woord verwijst ook naar iets dat groter is dan een veldje schoonheid. Het betekent ook het heelal, ons totale zonnestelsel, en nog veel meer sterrenstelsels daar omheen. Een oneindige, nauwelijks te bevatten ruimte. Kosmologie met een k is de wetenschap die dat bestudeert, deze stelsels, sterren, melkwegen. Talloze vragen zijn aan de orde. Was er een begin, zo ja, hoe zat dat precies? Zal het verder uitdeinen, of inkrimpen misschien?

In zijn boek “De oude prof en de zee” doet de Vlaamse emeritus hoogleraar Mark Eyskens een gewaagde stap. De oude prof zoekt samen met een jonge promovenda naar het verband tussen kosmologie en theologie. De onzekere stap van het heelal naar God, daar gaat zijn boek over. 

Godsdienst is een erkenning van een alles overstijgende werkelijkheid, de zoektocht naar een scheppende kracht achter de kosmos. Anderzijds doen de astronomen en kosmologen hun studies, ze onderzoeken al die krachten op basis van feiten, observaties, berekeningen, los van geloof en religie.

Eyskens erkent dat het dus best spannend is, die zoektocht naar het mogelijke  verband tussen beide, of en hoe en waar geloof en wetenschap elkaar kunnen vinden.  De wisseling van gesprekken, nota’s, e-mails tussen de prof en de jonge studente in het boek zijn een uitgebreide uitnodiging om verder na te denken over de vele vragen omtrent de eventuele verbinding of  tegenstelling tussen kosmologie en theologie.

Monotheïstische religies bieden een sluitend antwoord op de openstaande vragen over begin en einde. Er is één God, de schepper van hemel en aarde. Alfa en Omega hebben zich aan ons bekend gemaakt, in de bijbel, de thora, de koran. En toch, erkent de prof, het is zeer complex, het zijn wel twee werelden, wetenschap en religie, kosmologie en theologie. Ergens in zijn boek biedt hij een antwoord op de tegenstelling. Hij noemt dat de complementaire dualiteit. Volgens hem sluiten ze elkaar niet uit, ze zijn allebei een zoektocht. De materie  en de kosmologie enerzijds en de geest en de religie anderzijds, hoe verschillend ook, ze horen bij elkaar.

Wat denk ik ervan? Wat begrijp ik van de kosmos? Van kosmologie weet ik eigenlijk niets. Van theologie trouwens ook niet, god zij dank. Of de vragen en het antwoord van de  prof zinnig zijn of niet, ik weet het echt niet.

Maar ik weet wel iets over cosmos, over die schoonheid in onze tuin. Een zaadje in maart. Dan een plantje. Bloemen in augustus. En dan plots in november bij de eerste vorst is het uit, gedaan. De plant sterft. De zaden vallen op de grond. Wachtend tot het weer lente wordt. Leven en dood, hoe verschillend ook, ze horen bij elkaar. Die complementaire dualiteit, daar kan ik wat mee.

Karel van Hoestenberghe

van de redactie van de nieuwsbrief

De vakantie breekt aan. Ongetwijfeld gaan er mensen nog even tussenuit. Misschien een stedentripje of naar de camping. Of een fietsvakantie. Wellicht bezoekt u een prachtige kerk, kathedraal.

Het zou heel mooi zijn, als u dat doet, dat u er een fraaie foto van maakt en deze naar de redactie van dit blad mailt. Uiteraard voorzien van een toelichting. We kunnen dan voor het
septembernummer er een mooie
compilatie van maken.

mailadres: scribaat@kerkhuizinge.nl

Wie bedenkt de naam?

In Huizinge, ligt het ‘Land van Martje’, bij het kadaster beter bekend onder kavel G446.

Dit perceeltje zal worden voorzien van bloemenzaad door Huizinger hovenier Jacob van Wolde, zodat er een leuke permanente bloemenweide ontstaat. Henk Vels is bereid gevonden het snoeien van de heg, wat jaarlijks twee of drie keer per jaar moet gebeuren, te coördineren. En boer Arent Westing gaat er, als het zover is, paden doorheen maaien.

Maar nu komt het: hoe moet dit landje gaan heten? Wij, als kerkenraad, hebben wel een aantal ideeën, daar niet van, maar de gemeenteleden vast ook. Tot 3 juli 2022 kunt u de namen doorgeven aan Roely van Leeuwen: scribaat@kerkhuizinge.nl . Op 6 juli vergadert de kerkenraad weer en dan zal de winnaar bekend worden gemaakt.